Hava Değişimi Psikolojiyi Nasıl Etkiler?

Hava değişimlerinin psikolojik etkisi yadsınamaz bir gerçektir. Mevsimsel depresyon denilen sorun, kış mevsiminde güneşe maruz kalmanın azalmasıyla birlikte ortaya çıkar. Bu durum beynin hipotalamus kısmındaki biyokimyasal dengesizlikten kaynaklanır. Her kış, özellikle Eylül ve Nisan ayları arasında, nüfusun yaklaşık yüzde 7'si en sık görülen iklim değişikliklerinden etkilenir. Mevsimsel depresyon olarak bilinen bu bozukluk, kadınlarda erkeklere göre daha sık görülmektedir. Beyinde bulunan ve meletonin hormonunun üretilmesinden sorumlu olan epifiz bezi, karanlık ortamlarda bu hormonun üretimini arttırır. Söz konusu hormon meletonin, insanların fiziksel hareketlerini yavaşlatan ve mutlu, uykulu bir ruh hali yaratan doğal bir sakinleştirici özelliğe sahiptir. Özellikle kış ayları geldiği zaman melatonin hormonunun üretimi artar. Bunun ile birlikte depresif belirtilerin görülme sıklığı da artmaktadır.

Hava Değişimi ve Psikoloji Arasındaki İlişki

Havadaki ani değişimler biyolojik ve ruhsal değişimler yaşanmasına neden olur. Pek çok insan kış ayları geldiğinde daha yorucu, düşük enerjili ve yüksek kalorili yiyecekleri yemeyi tercih ederken, ilkbaharda bitkiler gibi daha canlı, yüksek enerjili ve düşük kalorili yiyecekleri tüketmeyi tercih eder. Hava koşullarındaki ani değişikliklerin bir sonucu olarak, depresyon, aşırı duygusallık, hassasiyet veya çatışma eğilimi, yorgunluk, eklem ağrısı ve baş ağrısı, uykuya dalma güçlüğü veya aşırı uyku, yeme alışkanlıklarında kişiden kişiye değişiklikler olabilir. İnsanların yağmurlu ve bulutlu havalarda daha içe dönük ve karamsar, aşırı sıcak havalarda ise sabırsız, yavaş ve yorgun oldukları bilinmektedir. Güneşli ve açık havanın insan psikolojisi üzerinde olumlu etkileri vardır. Bunun yanı sıra hava değişiminin psikolojik sonuçları kişiden kişiye değişmekle birlikte aşağıdaki şekilde sıralanabilir:

·         Depresyon

·         Belirgin endişe hali

·         Aşırı duygusal hassaslık ve sinirlilik

·         Olağan aktivitelere karşı ilgi azalması

·         Yorgunluk

·         Kas, baş ve eklem ağrıları

·         İştahsızlık

·         Soğuk algınlığı belirtileri

·         Belirli besinlerin tüketiminde aşırıya kaçma

·         Aşırı yeme

·         Uykuya dalamama

·         Çok uyuma

Güneş ve Serotinin İlişkisi

Psikolojiyi dengede tutan, canlılık, mutluluk ve zindelik hissi veren, uyku döngümüzü düzenleyen, konsantre olmamıza yardımcı olan ve beyin hücreleri arasındaki iletişimi sağlayan bir kimyasaldır. Serotonin eksikliği ile yorgunluk ve utangaç ruh hali, artan kaygı, memnuniyetsizlik ve uykuya dalma veya uykuya dalma güçlüğü gibi durumlar ortaya çıkabilir. Bu nedenle serotonin düzeylerinin dengede olması hem zihinsel hem de fizyolojik sağlık için önemlidir. Bu seviyeyi dengede tutmak için pek çok faktör yardımcı olur. Bunlar spor yapmak, gün ışığında vakit geçirmek, stresli durum ve olaylardan mümkün olduğunca uzak durmak, triptofan, B6, B9 ve B12 içeriği yüksek besinler yemek, alkol ve kafeini en aza indirmek gibi faktörlerdir. Tüm bunlar serotonin seviyelerini yüksek tutar. Bu açıdan hava değişiminin psikoloji üzerindeki etkisi serotinini etkiler. Bundan dolayı özellikle güneş ışığında vakit geçirmek serotinin seviyesini yükseltir.